Steve LeVine ve ABD' nin Orta Avrasya Siyaseti

Gazeteci yazar Steve Levine ile Cuma sabahi tanıştık.  Son derece konuşkan biri. Bir kez tanıştığı birini hiç unutmuyor. Konferansta 20 yıldır görmediği bazı insanlarla sanki dün ayrılmış gibi sıcacık karşılaştı.

Levine bir Kazak bayanla evli. İki tane kızı varmış. Büyük kızı benim kızımla aynı yaşta. Biraz bu yaş çocuklarını da konuşmuş olduk. Kimin çocuğu hangi boyda anladık.

LeVine, New York Times, Wal Street Journal için çalışmış oldukça ünlü bir gazeteci. The Oil and the Glory: The Pursuit of Empire and Fortune on the Caspian Sea (2007) ve Putin's Labyrinth: Spies, Murder, and the Dark Heart of the New Russia, Random House (2008) kitaplarının yazarı. Kasım aynında yeni bir kitabı bitirmek konusunda oldukça kararlı.

Cuma akşamı kısa fakat oldukça etkili bir konuşma yaptı. Arkasından resepsiyon sırasında ayak üstü tekrar konuşması üzerinde sohpet ettik.

Levine Orta Avrasya’ya yani Kafkaslar bölgesi ile Türk Cumhuriyetleri’nin yer aldığı eski Sovyetlerin hüküm sürdüğü ve bugün de Rusya kapsamında kalan Ural dağlarından Çin’e kadar uzanan bölgede konuşmasını Kazakistan ve Türkmenistan üzerine odakladı.

Bu coğrafya’a petrolün oyun kurucu olduğuna dikkati çekti. Nazarbayev’in Rusya, Çin ve Batı ülkelerini kaynakların dağıtımı konusunda tabii ki  (petrol kaynaklarının dağıtımı ) nasıl dengelediğini anlattı. Bu konuda bölgeyi kutuplaştırmayan bir lider olarak Nazarbayev’i takdir etti.

Steve Levine, ABD’nin bu bölgeye karşı uyguladığı politikaları üç safhada ele aldı. Sovyetler Birliğinin dağıldığı ilk aşama ki bu aşamada ABD, Batı tipi demokrasiyi Dağılan Sovyet ülkelerine yerleştirme konusunda romantik bir  dış siyaset izlendiğine dikkat çekti. ABD’nin Orta Asya ve Kafkaslar’da bağımsız boru hatları istediğinin altını çizdi. ABD için çok boru hattının çok mutluluk anlamına geldiğini söyledi.

İkinci devreyi “kayıp on yıl” olarak adlandırdı. 11 Eylül sonrası döneme işaret etti ve Orta Asyadaki bazı bölgelerin uçak indirilebilecek bir üs olarak görüldüğününe dikkat çekti. Obama’nın ABD’nin Afganistan’dan çekilmesi kararını vermesi  ile bu devrenin sona erdiğini  düşünüyor.

Üçüncü devreyi Obama ile Ruhani’nin görüştüğü ve iki ülke arasındaki buzların eriyeceğini tahmin ettiği içinde bulunduğumuz dönem olarak tanımladı.

LeVine ABD’nin Orta Asya’da Çin’e yenildiğini iddia ediyor.