KAZAK AYDINLANMASI: BOLAŞAQ

Bolaşak Kazakçada “gelecek” (bol-aşaq: ol-acak) anlamında bir söz. Kazaklar televizyonda, günlük hayatlarında ve akademide bu sözü oldukça sık kullanıyorlar.

Kazakistan devlet başkanı Nursultan Nazarbayev’in yurt dışına gönderdiği lisans, yüksek lisans, doktora öğrencileri ile öğretim üyelerine verilen bursun adı Bolaşaq. Burs ile ülke dışına çıkan öğrencilerden Kazakistan’a dönüp beş yıl hizmet etmeleri bekleniyor. Program  Kazakistan bağımsızlığını kazandıktan iki yıl sonra yani 1993 yılında başlamış ve bu güne kadar 6000’den fazla kişiye burs verilmiş. Öğrenciler ve öğretim üyeleri 32 değişik ülkenin en iyi üniversitelerine gönderilmiş ve halen gönderiliyor. Bolaşak bursu kazanabilmek için konunun uzmanı  uluslarası bilim insanlarından  proje değerlendirmesi isteniyor. Ancak projeleri uluslararası standartlara uygun olanlar bursa layık görülüyor.

Bunun dışında Kazakistan üniversitelere devletin verdiği kaynaklarla yurt dışından bilim insanlarını Kazakistan’daki üniversitelere davet ediyor. Türkiye, İspanya, İtalya, ABD, Almanya, Rusya, Finlandiya, Polonya, Hindistan, Japonya, Kore vs. ülkelerden  gelip 10 gün ile bir öğretim yılı arasında misafir öğretim üyesi statüsünde olan bilim insanları, öğrencilere dersler veriyorlar, ziyaretleri sırasında düzenlenen konferanslara katılıyorlar, danışmanlık yapıyorlar, kendilerini davet eden üniversitenin hocaları için de seminerler düzenliyorlar; ayrıca ziyaretleri sırasında ortak makaleler çıkarıyorlar.

Yabancı üniversitelerle işbirliğinin bir başka boyutu Kazakistan’da doktora yapan öğrencilerin hem kendi üniversitelerinden hem de yurt dışından birer danışmanı bulunması zorunluluğu. Her iki danışman da öğrencinin eğitimi boyunca raporlar düzenliyorlar ve doktora tezi için de ayrıca rapor yazıyorlar. Danışmanın yanı sıra yurt içinden ve yurt dışından başka bilim insanlarının da tez hakkında bir değerlendirme mektubu yazması bekleniyor.

Kazakistan’daki üniversiteleri  hem öğretim üyeleri hem öğrencileri ile dünyaya entegre etmek için maddi bütün olanaklar seferber ediliyor, manevi olarak bütün hocalarla ayrı ayrı ilgileniliyor. Kazak misafirperverliği onlara gösteriliyor.

19 yüzyılda Japonlar Meiji Restorasyonu sırasında yurt dışına öğrenci gönderdiler. Japonya ülkelerine geri dönen bu öğrenciler sayesinde gelişti. Osmanlı İmparatorluğunun Avrupa'ya öğrenci göndermesi de aynı sebepledir. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda yurt dışından sanatçı ve bilim adamları büyük bir heyecanla yurda kabul edilir;  yurt dışına öğrenci göndermeye devam edilir. 

Kendilerini dünyanın gelişmelerine entegre eden sistemler başarılı ve uzun ömürlü olurlar. Kazakistan eğitimdeki bu hamlesi ile gelecek elli yılda dünyanın en ileri ülkeleri seviyesine ulaşacak.

                                                                                              Almatı, 2014

Farabi Üniversitesi Filoloji Bölümü hocaları ve  Süleyman Demirel Üniversitesinden Prof Dr Danday İshakoğlu ile...

 Kızlar Üniversitesindeki Sempozyumdan...