Demokratik Bir Ülke ve Hakim Kararları

Demokratik bir ülkede hakimler kararlarını hukuka uygun alırlar. Hukuk yazılı normlar yanı sıra teamüllerden oluşur ve kararlarını verirken vicdanlarının da sesini dinlerler. Bu noktada onların tek ihtiyacı, evrensel bir hukuk nosyonudur. Vatandaşlar da bu nosyona güvenirler, zira anayasa dışındaki tüm kodifikasyon gelip geçicidir; hatta bazı şartlarda anayasalar da yeniden yapılır.

Demokratik bir ülkede hakimler tek bir merkezden yönetilmezler. Tek merkez onları kendine bağlı memurlar haline getirir ki yargının düşeceği en büyük bunalım bir merkeze ram olmaktır.

Gördüğüm ve izlediğim kadarı ile ABD’de eyalet hakimleri federal hakimler ile farklı yönde kararlar alabiliyorlar. Hatta anayasa mahkemesinin (en yüksek mahkemenin) kararına rağmen herhangi bir hakim farklı yönde bir karar verebiliyor. Ancak burada yapılmayan şu: Seçilmiş yöneticiler kendi görüşlerini bildirseler dahi yargı üzerinde egemen değiller. Yani yargı kararları öyle ya da böyle yürüyor. Yargı uzlaşmazlıkları yine yargı içinde çözülüyor; çözülemediğinde de mahkeme kararı kesin sayılıyor.

Ülkemizde yaşanan tahliye kararlarının (25 Nisan 2015’te Hidayet Karaca ve 75 kişi için verilen) ardından,  kararların butlan yani yok hükmünde olduğunu savunan hükumet yapılanın kendisine karşı bir girişim olduğunu düşündü. Kontrolünden kaçan yargının yaramaz çocuklarını (!) da görevlerinden uzaklaştırdı.  Demokratik ülkede yürütmenin yargı üzerinde bu kadar egemen olması güçler ayrılığı ilkesine aykıdır ve ülkenin kategorisini demokratik olmaktan çıkarır. Demokrasi sadece sandığa gidip oy saymakla yaşanmaz. Demokrasi kurumları  ile yaşanır. ( Mısır’da Mursi niçin kendisini parmaklıklar ardında buldu? Çünkü ülkenin demokratik kurumları-anayasa bunlara dahil – yerleşmemişti.)

Bugün gelinen nokta bariz bir şekilde gösteriyor ki yargının yürütmeden tamamen ayrılması kaçınılmaz bir zorunluluktur. Bu vesile ile Türk yargı sisteminde yürütmenin ne kadar egemen olduğu gözler önüne serilmiş oldu.

Farklı hakimler farklı karar verebilirler mi? Evet verebilirler. Bu, demokrasinin işleyişini gösterir. Hakimler yasalara ve anayasaya uygun olan her kararı verebilirler.

Democracy can be a little messy at times. Demokrasi bazen karmaşık olabilir. Bundan ürkmemek gerek.