Kadınlar Camii: Kamusal Alanı "Pay"-laşmak

2005  yılında Emine Vedad’ın kadın imam olarak cuma namazını kadın-erkek karışık bir cemaate kıldırmasının üstünden geçen on yılda Amerika’nın ilk kadın camii 30 Ocak Cuma günü ibadete açıldı.  Yerel gazetelerin ardından  America-Aljazeera, Huffington Post,  Wall Street Journal gibi pek çok gazete haberi okuyucuları ile paylaştı. Emine Vedad’ın  kadın imam olarak  kadın-erkek  karşık cemaate liderlik etmesi, Müslüman toplum  içinde yaygın  karşılık bulmadı fakat yine onun öncülüğünde başlayan ana kaynakları okuyup kadın gözüyle yorulama olarak kısaca ve kabaca tanılanabilecek İslami feminist hareket yavaş yavaş ilerlemesine devam ediyor.

California’da açılan kadınlar camii, farklı inançların ibadet yeri olarak hizmet veren eski bir havra (sinagog) içine açıldı. Burayı, Yahudiler ile Hıristiyanlar da ibadethane olarak kullanacaklar.  Cami için  harekete geçen iki genç Müslüman kadından biri komedi senaryosu yazarı ve yönetmeni M. Hesna Meznevi ve  topluluğun başkanı, uluslarası yolsuzluklar uzmanı Avukat Sena Muttalib hedeflerini gerçekleştirdiler. 

Genç kadınlar ve  topluluğun bazı üyeleri farklı bir kadın camii kurmanın gerekliliğini İslami feminist gerekçelere dayandırdılar. Çeşitli muhabirlerin sorularını cevaplayan kurucu kadınlar ve topluluğun diğer üyeleri camiinin kendileri için “güvenli bir alan” , “eşitlik duygusu yaşayabilmek için bir araç” olduğunu, “özellikle cami mimarilerinin elverişli olmamasından dolayı erkek dini lider olan imama ulaşmanın güçlüğü” yaşadıklarını; kadınlar için ayrı bir caami kurma fikrinin “Kuran’ı kendilerinin okuma ve yorumlama”, “kendi cemaatlerini kurma” istek ve ihtiyaçları neticesinde ortaya çıktığını; “kendi mekanlarında kendi seslerini duyurmayı” arzuladıklarını, “kadın liderliğini dini alanda göstermek” ve “kamusal yaşamda aktif olmak” istediklerini, bodrum katlarda veya arka saflarda ibadet ettikleri için  diğerlerinin algısında “ibadethanelerdeki ikinci sınıf statü” lü olma durumunu değiştirme isteklerinin etkili olduğunu ortaya koydular.

Amerika’da 2000 civarında cami var. California’daki  Kadınlar Camii  dünyanın ilk kadınlar camii değil. Geçmişte Hindistan’da,  Özbekistan’da ve  yakın zamanda Almanya’da ve Hollanda’da kadınlar camileri kurulmuş.

Kendilerine yöneltilecek eleştirileri  “Kadınları erkeklerden izole etmiyoruz; biz bir ihtiyaca cevap veriyoruz. ” diye açıklayan kadınlar, cami içinde başörtüsünün de zorunlu olmadığına dikkat çektiler.

Kadınlar camii kadınların özgür toplum içinde dini hayatlarını yaşamak için kendilerine ait mekanlarının olması bakımından görüldüğünde rasyonel bir edim. Nitekim yüzyıllar öncesinde de aynı ihtiyaç duyulmuş ve kadınlar kendi mekanlarında ibadet etmişler. İslam içinde kadınların kendilerine eşit yer aramaları ve bu yerleri fiili olarak var etmeleri, dini kayakları yorumlamada erkek egemenliğine başat gelme çabaları takdire değer. Ancak eşitlik adına kadınlara tanınan bu pozitif ayrımcılığın nihai durumda erkekler lehine eşitsizlik yaratacağı da ortada. Bir erkek bu camide ibadet etmek istediğinde ne olacağı sorusunun farklı cevapları beraberinde pek çok tartışmayı da getireceğe benziyor.

İslamiyetin ilk dönemlerindeki kadın imamların var olmuş olması günümüzde kadın imamlık  statüsünü yeniden kurmakta cazip görülmedi. Acaba kadın camileri yaygınlaşır mı?

http://america.aljazeera.com/articles/2015/2/3/first-all-female-mosque-opens-in-los-angeles.html

http://www.reviewofreligions.org/1647/opening-of-khadija-mosque/

http://starrfmonline.com/1.1976062